an
ooit
schien w ie
w e t! e
s i m
Als
d
Verhalen van senioren, over toekomstdromen, verzameld door leerlingen van het Harens Lyceum
Dromen over de toekomst doen we allemaal. Maar hoeveel van die dromen komen uit? Dat weten we pas als die toekomst het heden wordt. Of kan het al eerder? Wat als we het omdraaien en senioren vragen waar zij over droomden, toen vandaag nog in hun toekomst lag? In de afgelopen weken voerden leerlingen van het Harens Lyceum gesprekken met senioren over hun toekomstdromen. Welke dromen zijn uitgekomen, welke zijn veranderd en welke koesteren ze nog steeds? En misschien wel het belangrijkste: hebben ze nog waardevolle tips voor de jeugd voor het uit laten komen van je dromen? Deze gesprekken vormden het eerste deel van MDT Cultuur & Kunst. Dit programma daagt jongeren uit om meer te leren van anderen dan ze verwachten. Hiervoor gaan ze in gesprek met ouderen, die we 'vertellers' noemen, om verborgen kennis en verhalen te ontdekken. In dit magazine vind je de verhalen die de leerlingen van het Harens Lyceum op het spoor zijn gekomen en de beelden die ze daarbij gemaakt hebben tijdens de fotografieworkshop. De verhalen zijn geschreven door de jongeren tijdens de schrijfworkshop en soms (naderhand) nog aangevuld door de vertellers. Er staat nog meer te gebeuren. In het tweede deel van het programma maken de jongeren korte films op basis van de gevonden verhalen. We zijn nu al benieuwd naar het eindresultaat en zien uit naar de eindpresentatie, waar ook weer alle vertellers voor worden uitgenodigd. Maar voordat het zover is... Als, dan, ooit, misschien, wie weet!
Vrije vogel Cees had vroeger geen dromen. De
Na een lange studententijd kon hij
enige droom waar hij nu nog wel
beginnen met werken bij De Haan
eens over fantaseert, is om een
advocaten. Hij was daar de tweede
oude Austin Mini te kopen en daar
officiële advocaat.
dan een elektrische motor in te laten zetten. Over werk had hij geen dromen, hij was een vrije vogel. Dit is Cees Eenhoorn. Cees is 69 jaar en doet nu klusjes in de tuin. Cees heeft 3 kleinkinderen. Hij vond zijn werk leuk, maar niet echt een hobby. Als kind deed Cees aan paardrijden. Zijn werk vroeger was advocaat. Hij
‘Als strafrechtadvocaat werk je met veel verschillende mensen, met veel verschillende achtergronden’, zegt Cees over zijn werk. ‘Het was erg druk en vaak als ik dan van het kantoor thuiskwam, zat ik na het eten meteen weer aan het werk. Je moet elk jaar vijf cursussen volgen om helemaal up to date te blijven.
wilde misschien notaris worden. 3
Ik vond het leukste aan mijn werk
jaar geleden is Cees met pensioen
dat ik geen agenda had. Ik wist
gegaan.
bijvoorbeeld niet op maandag, wat ik vrijdag ging doen. Ondanks dat je
Hij werd geboren in Vries. Thuis had
er misschien niet veel mee verdient,
hij het altijd heel goed, zijn ouders
geeft het werk je een erg voldaan
waren namelijk huisarts. Op 19-
gevoel.’
jarige leeftijd ging hij studeren in Groningen. Waar hij Winfryd de
Als advies aan jongeren zegt hij:
Haan ontmoette. Hij was van plan
‘Niet zoveel op die telefoon, ga
een advocatenkantoor te openen,
gewoon lekker dagdromen.’
maar had daar niet genoeg mensen voor, dus Cees hielp hem een handje. Hij veranderde zijn studie en de koers van zijn leven. Maar voordat hij kon beginnen met werken, moest hij lang studeren.
Door: Lynn, Lotte van D. & Amber
Titia’s verhaal Wij hebben Titia geïnterviewd. Titia
slagen. Helaas was in die tijd ook
was niet de persoon die wij eerst
haar vader overleden en waren er
eigenlijk zouden interviewen, want
wat nare dingen gebeurd en
die bleek op school te staan. Titia
daarom vindt ze het soms lastig om
woont in de Achterhoek, dicht bij de
over haar verleden te praten. Wij
grens van Duitsland. Toen wij
wouden ook niet dat ze zich
begonnen met ons interview,
oncomfortabel ging voelen en
kwamen wij er al snel achter dat ze
daarom zijn wij er ook niet te veel
een heel vrolijk en vastberaden
op ingegaan en zijn we naar haar
persoon is. Het was ook heel fijn om
dromen van nu gaan kijken.
haar te interviewen, want ze hielp ons ook om het gesprek op gang te
Titia heeft blijkbaar nooit haar
houden, door soms wat extra’s te
droom om iets met zang te
vertellen en daar ook vragen terug
beginnen opgegeven. Met hulp van
over te stellen. Ze maakte ook heel
haar vrienden heeft ze nu een
duidelijk dat je niks of niemand in
plekje in een koor. Zelf heeft ze nu
de weg moet laten staan van je
ook 4 kinderen en daarnaast nog 4
dromen en dat je ze altijd moet
kleinkinderen. 2 van de
blijven najagen.
kleinkinderen en kinderen zijn van haar en haar eerste man, waar ze
Titia is een heel vrolijk en
helaas mee scheidde en 2 van haar
vastberaden vrouw, die van kinds af
nieuwe man. Een van haar dromen
aan heel veel dromen had. Ze wou
nu, is dat ze oud zal worden met
vroeger ook een plekje in het
haar man.
medische deel van het leger, maar dat was te gevaarlijk. Haar vader
Haar bericht aan ons was dus: ‘Laat
verbood haar om in het leger te
niemand in de weg van jou en jouw
gaan, omdat ze zijn enige dochter
dromen staan, wat het leven ook
was.
brengt.’ Net als bij Titia. Zij gaf haar
Toch gaf ze haar dromen niet op en
dromen ook nooit op, door goede
kwam achter haar passie voor zang.
en slechte tijden.
Ze vond het idee van een plekje in de muziekindustrie wel heel leuk, maar er was heel weinig kans van
Door: Nikita & Anouk
Francis is 68 jaar, woont in Bedum,
Van een creatief denkend kind is ze
heeft 2 kinderen en 2 kleinkinderen.
een reële vrouw geworden. Ze had
Ze wil graag gezond oud worden en
een leven vol dalen en pieken, maar
veel tijd met ze doorbrengen.
ze staat er altijd toch positief in. Ze
Daarnaast heeft ze 12 jaar gewerkt
gelooft in: hoe zwaar het ook is, je
bij de GGD. Ze gelooft niet in
komt er wel doorheen. Zijn
dromen, maar in fantasieën. Ze fantaseerde altijd veel over de toekomst. Ze vindt dat je realistisch moet blijven in het leven. ‘Toch kan je veel energie uit je dromen/fantasieën halen.’ Ze heeft veel hobby’s, zoals fietsen, wandelen en dansen. Francis heeft
tegenslagen dan ook nodig in het leven? Ze denkt van wel. Francis gelooft in dat je je hart moet volgen en moet doen waar je gelukkig van wordt, daarom is ze in Frankrijk gaan wonen voordat ze kinderen kreeg. Ze is daar samen
veel te danken aan haar vader. Ze
met haar vriend gaan wonen, vooral
was opgegroeid in een huis met
voor het avontuur. Ze is daar
een vader die werkte en een
stuntrijder geworden. Ze deed aan
moeder die huisvrouw was.
motorshows; door het vuur heen
Hierdoor wou haar vader dat ze
met haar motor. Daarnaast heeft ze
ging studeren en een goeie baan
vroeger ook gezongen voor een
kreeg. Francis vond dat eigenlijk
publiek. Salsadansen vindt ze ook
niks, ze wou het liefst iets met
leuk. Francis vindt vrijheid heel
muziek doen. Zangeres worden,
belangrijk.
dat zag ze wel zitten.
Door: Juun, Bayan & Justus
De droom met spijt Marlies van Gils-Blaisse, 84 jaar jong,
Toen ze haar man had leren kennen
had vroeger de droom om arts te
is ze later nog een opleiding
worden. Dat heeft ze niet
creatieve handvaardigheid gaan
waargemaakt, omdat haar moeder
volgen. En nog veel later heeft ze
het te graag wilde. Deze passie had
carrière gemaakt in het maken en
ze van haar opa, die huisarts was,
bespelen van bamboefluiten.
gekregen. Vroeger woonde ze in een huisje in Amstelveen met haar ouders. Nu woont ze in een mooi appartement in Haren. Nu heeft ze veel spijt van de keuze die ze toen heeft gemaakt.
Ze heeft nog steeds erg veel spijt dat ze nooit een arts is geworden. Daarom wil ze iedereen nu ook meegeven om je nooit te laten beïnvloeden door andere mensen.
84 jaar geleden is ze geboren. Ze is een jaar voor de WO2 geboren in Nieuwer-Amstel. Nu heet dat Amstelveen. Later kreeg ze zelf een gezinnetje met 4 kinderen. 1 van haar kinderen is helaas uit het leven gestapt. Haar man met Alzheimer is helaas ook op 74-jarige leeftijd overleden. Haar droom was altijd al om een arts te worden. Haar vader was weinig thuis, haar moeder was een huisvrouw. Zij ‘supportte’ Marlies haar droom heel erg. Toen ze ruzie kregen heeft Marlies besloten niet haar droomstudie te gaan volgen. Toen is ze wis- en natuurkunde gaan studeren. Later is ze bijles gaan geven in wis- en natuurkunde.
Door: Elise, Sanne & Julian
‘Ik vond het wel leuk, want je komt meer te weten te komen over iemand die je niet kent.’
‘Het ging heel goed. Het was een leuk gesprek en heel gezellig om met zo’n iemand in contact te komen.’
Dromen in de keuken Al van jongs af aan droomde hij er
In de brugklas van de mavo leerden
van om een kok worden. Altijd met
Bert en zijn vrouw elkaar kennen.
het keukentje van zijn zussen
Op zijn 20ste gingen ze trouwen en
spelen, in plaats van naar buiten om
op zijn 22ste hadden ze hun eerste
te voetballen. Bert van Efferen,
kind.
geboren in Driebergen (Utrecht), had er veel vertrouwen in dat zijn droom uit zou komen, daarom heeft hij er hard aan gewerkt. Het mooiste aan kok zijn, vond hij om oudere mensen nog een goede maaltijd te geven in het bejaardentehuis. Nu op 70-jarige leeftijd werkt hij nog steeds wat uren in de keuken.
Bert had moeite met leren, maar wilde heel graag de opleiding doen om een kok te worden. Zijn vrouw heeft hem heel veel geholpen met leren, maar ze hadden ook kleine kinderen, dus het ging allemaal wel wat lastiger. Hij heeft zijn droom nooit opgegeven, want hij had een vast doel.
Bert is nu 70 jaar en hij woont in Assen. Hij heeft 3 kinderen, waarvan
Hij gaf ons als advies: ‘Als je een
2 meisjes en 1 jongen. In zijn vrije
droom hebt moet je je 100%
tijd gaat hij graag fietsen, lekker
inzetten en dan kan je je droom
Netflixen, of op reis. De mooiste reis
waarmaken.’ En hij zei ook: ‘Probeer
die hij heeft gemaakt is een cruise
het gewoon.’
naar Alaska. Hij begon zijn carrière als kok in een restaurant. Later ging hij werken in een instellingskeuken. Hij vindt het heel leuk om voor oude mensen nog een goede maaltijd te maken. Hij wilde de generatie na de oorlog nog een leuke tijd geven. Hij heeft nog andere dromen nu zijn grootste droom is bereikt: hij wil graag een rondreis door Australië maken.
Door: Limke & Anna
Dromen vliegen voorbij De Haagse Nico, van 77 jaar oud,
Daarvoor had hij al twee jaar aan
wilde vroeger piloot worden. Voor
zweefvliegen gedaan. Hij trad in
de opleiding tot verkeersvlieger was
dienst bij de PTT en daar vond men
geen geld. Via de luchtmacht zou
het belangrijk dat hij ging studeren.
het wellicht lukken om de stap naar
Hij deed technische studies, die hij
verkeersvlieger te zetten. Hij heeft
heeft gehaald.
een test gedaan voor jachtvlieger, maar kwam er helaas niet door. Hij doet in zijn vrije tijd improvisatietheater, bridge, is mentor en hij doet mee met scholenprojecten. Nico zijn grootste levensdroom is een ‘leven leiden op een manier dat je er gelukkig van leeft’.
Op zijn 28ste kreeg hij zijn eerste kind. Vijf jaar later werd zijn 2e kind geboren. Zijn vliegdromen van vroeger zijn niet uitgekomen. Zijn droom, die hij nog wil behalen, is om met zijn improvisatietheatergroep voor publiek te spelen. Wat hij nu in zijn
Nico groeit op in een volkswijk. Zijn
vrije tijd doet: theater, bridge,
vader is een arbeider en zijn moeder
mentor zijn, het bemiddelen bij
is een huisvrouw. Ook heeft hij vier
burenruzies en met schoolprojecten
broers en één zus. Nico heeft een
meedoen.
tijd dichtbij een luchtmacht vliegveld gewoond en daar is het idee ontstaan om piloot te worden.
Door: Naia, Gelija & Lynde
Droom de wereld rond Nella is een gezellige vrouw die veel
Toch is ze wel trots op haarzelf en
van haar dromen heeft
de dingen die ze heeft bereikt. Zo
waargemaakt, zoals reizen. Dat was
heeft ze veel mooie plekken kunnen
haar passie vanaf jongs af aan. Ze is
zien tijdens haar reistochten. Ze
hier heel tevreden mee. Toch had ze
vond Mongolië en IJsland de
nog wel meer dromen. Ze heeft niet
mooiste landen die ze heeft gezien.
alle landen die ze wou zien kunnen bezoeken. Ze had ook een droom voor een baan met natuur, planten en dieren, die niet is volbracht. Nella heeft zichzelf leren kennen en vindt nu niks meer gek. Haar passie voor natuur is nog steeds gebleven. Zo wandelt ze graag en houdt van
Ook is ze trots op het bereiken van een van haar droombanen. Ze is gaan werken in de zorg, wat ze van jongs af aan wou doen. Als Nella terugkijkt naar haar dromen, is ze blij met de keuzes die ze heeft gemaakt. Ze wil de nieuwe
de natuur fotograferen. Ze houdt
generatie vertellen om hun dromen
van gedichten lezen, maar ook
achterna te gaan. Nella: ‘Blijf
schrijven. Zo heeft ze een gedicht
dromen en zet je daarvoor in.’
geschreven voor het huwelijk van één van haar twee zonen. Al was dat vroeger nooit een droom.
Door: Jasmijn, Sophie & Mariejelle
Liefdesdromen Astrid van Efferen is een vrouw van
Ze vindt de optie van nu, dat je kan
70 jaar. Ze komt oorspronkelijk uit
samenwonen i.p.v. gelijk trouwen,
Zeist. Ze is een vrolijk persoon en
ook erg mooi, maar heeft absoluut
houdt van zingen. Daarom zit ze op
geen spijt van haar keuzes.
een koor genaamd Golden Assies.
Ze heeft nu 3 kinderen, 7
Met dat koor treden ze op. Ook zit ze
kleinkinderen en 1 bonuskind, waar
in het bestuur en doet ze vrijwilligerswerk in Assen. Ze heeft als administratief medewerker gewerkt en bij het hoofdkantoor van justitie in Assen. En bij het hoofdvervoer van gevangenen. Dus ze deed behoorlijk wat. Ze woont met haar man, waar ze al 50 jaar lang mee samen is en is erg
ze erg blij mee is. Haar man en zijzelf hadden gelijk een klik en wisten daar ze bij elkaar hoorden. Ze konden het goed met elkaar vinden en hebben nauwelijks ruzie. Dit komt doordat ze elkaar hun eigen ding laten doen. Daarom was haar tip naar de jeugd van nu: ‘De
gelukkig. Samen wouden ze altijd al
juiste personen te vinden, elkaar
een mooie familie stichten en ze
vrijheid te geven en elkaar te
heeft het gevoel dat die droom ook
respecteren.’
echt is uitgekomen. Ze was vroeger
Hun droom was samen om een
bang dat deze droom niet waar kon
familie te maken, wat zij erg
worden, omdat ze op een jonge
spannend vond, door haar polio.
leeftijd polio kreeg.
Naar haar mening is hun droom zeker uitgekomen en is ze nu erg
Astrid is naar mijn mening een erg
blij met haar leven.
vrolijke vrouw en droeg veel felle en mooie kleuren (vooral roze). Op haar derde kreeg zij een kinderverlamming genaamd polio. Hier had ze erg last van en wou zij erg graag van af. Vroeger wilde ze graag dansen, maar die droom is nooit uitgekomen, door de polio. Ze vond later een man en trouwde vroeg.
Door: Pleun, Roos & Liesje
Het verhaal van Eva Eva Bos is een vrouw van 69. Ze
(nu pabo) en is ze juf geworden in
vindt het leuk om te tekenen,
het basisonderwijs, wat ze erg leuk
bijvoorbeeld portretten maken van
vond.
haar kleinkinderen. Ook houdt ze van dansen en yoga. Iets dat
Eva heeft ook zelf kinderen
vroeger wel van belang was, is een
gekregen, waarna ze een tijdje is
gezin hebben en een goede baan en geen zorgen om geld. Als kind heeft ze niet echt een droombaan gehad. Ze heeft ook veel verschillende dingen gedaan. Wel wou ze iets doen wat er echt toe doet en daar heeft ze uiteindelijk ook plezier in gevonden.
gestopt met werken. Daarna heeft ze besloten de andere kant op te gaan en is ze als trouwambtenaar gaan werken. Eva vertelde hierover dat ze wel eens een andere taal heeft moeten praten, omdat de bruid of bruidegom uit het buitenland kwam.
Nu is Eva al 47 jaar getrouwd en heeft ze twee zoons, van 42 en 44,
Het lesgeven beviel Eva wel zeer en
en vier kleinkinderen van 3, 6, 10 en
achteraf heeft ze er wel spijt van dat
14 jaar. Ze houdt van dansen, waar
ze geen Frans heeft gestudeerd. Ze
Gea haar ook heeft gevraagd voor
heeft talen namelijk altijd makkelijk
dit interview. Ze vindt het ook erg
en interessant gevonden. Daarom
leuk om portretten te tekenen, van
had ze misschien wel les willen
bijvoorbeeld haar kleinkinderen,
geven in Frans.
maar andere personen. Het advies dat Eva aan de jeugd van Als kind had Eva geen specifieke
nu zou willen geven, is om meer op
plannen voor de toekomst. Op
elkaar te letten, gezellig te kletsen,
school bevielen taalvakken haar wel, dit vond ze namelijk makkelijk en leuk. Ze is sinds 5 jaar vrijwilliger bij
in plaats van de hele tijd op de telefoon te kijken.
een kledingzaak, waar ze twee middagen in de week te vinden is. Na school heeft ze de PA gedaan
Door: Anne D. & Loes
Droom voor je passie Janine en ik hebben mevrouw Mare
Ze deed gymnasium en ze zat op
Sliedrecht geïnterviewd. Ze is 78
turnen. Ze zou liever op een
jaar oud.
creatievere school gezeten hebben. Maar er waren niet veel scholen, dus
Toen we mevrouw zagen merkten
moest ze naar een school die geen
we direct op, dat ze een leuke
creatieve vakken had, zoals tekenen
kleurrijke outfit aanhad. En toen we begonnen te praten met haar, was ze erg lief, zacht en kon ze een gesprek goed gaande houden. Ze was docent aan de Hanzehogeschool voor 37 jaar, voor het vak organisatiekunde en creativiteitsontwikkeling. Ze gaf ook
en muziek. Gelukkig was ze goed in sport, vertegenwoordigde haar lyceum in het volleybalteam, zong in het schoolkoor en zat in het schoolbestuur. Vroeger droomde ze niet echt, maar ze wou wel ver weg uit de controle, weg uit Zeist en reizen.
drama lessen. Hier had ze veel plezier in, omdat ze graag kennis
Ze wilde niet naar de universiteit
overdraagt met creatieve
maar ging een lerarenopleiding
methoden. Ze was erg rustig en
doen (handvaardigheid en
gezellig om mee te praten. Voor de
kunstgeschiedenis). Toch ging ze
toekomst wou ze graag iets doen
later, toen ze al een baan en jonge
met creativiteit, wat ze heeft
kinderen had, Andragologie
gedaan, omdat ze docent was. Ze is
(begeleiden van volwassenen)
geboren in Zeist, dus midden in het
studeren. Ze heeft het gevoel dat
land en nu woont ze in Midlaren.
vele dromen zijn uitgekomen. Ze is
Toen ze een kind was, woonde ze
aan Minerva afgestudeerd in 2011;
samen met 2 ouders (dus niet
dat is een kunstacademie. Ze is nu
gescheiden), een broertje en een zusje. Ze was de oudste.
kunstenaar van beroep.
Ze organiseert nog steeds creatieve
In haar vrije tijd vindt ze het leuk
activiteiten in haar boerderij, waar
om te zeilen en te tuinieren. En nu
ze altijd van droomde. Ze heeft ook
vooral kunst maken. En haar advies
tien jaar lang samen met een
voor de jeugd is: -wees eigenwijs-.
vriendin een poppentheater gehad en dan gaven ze in de weekends
Gewoon jezelf blijven en doen wat
voorstellingen.
je leuk vindt. Ook vindt ze dat je ondanks alles positief moet blijven
Haar man en zij hebben sinds 26
en dat je niet gelijk moet oordelen;
jaar een samengesteld gezin met 6
geen etiketten plakken op mensen.
kinderen en vele kleinkinderen. En verder wonen er twee poezen: Muts en Dodo.
Door: Noor & Janine
‘Ik neem mee uit het gesprek dat je niet gelukkig moet worden door iemand anders te kwetsen.’ ‘Ik had niet verwacht dat onze verteller geen tijd had om te dromen, omdat ze in haar jeugd altijd druk was.’
‘Ik vond het wel leuk, want zoiets heb ik nog nooit gedaan en doe je ook niet snel uit jezelf, maar ik vond het ook wel heel spannend om met een vreemde een gesprek te voeren. ‘
Een bewogen leven Mevrouw Giebels is 76 jaar jong en
Engeland wilde gaan, werd ze
komt uit Limburg. Ze heeft een
teruggestuurd, omdat ze te weinig
groot deel van haar leven veel
geld had. Daarna ging ze liften naar
gereisd en woont nu in een huisje
Kreta. Toen ze naar huis ging, ging
aan de rand van een dorpje, samen
ze wonen in Amsterdam, waar haar
met haar vriend (al 28 jaar) en met
broer naar de kunstacademie ging.
een paar dieren. Ze vindt het niet erg om soms alleen te zijn, met haar hobby’s. Ze had niet veel dromen, alles wat ze wou doen deed ze direct. Ze heeft nooit aan kinderen gedacht, daar was ze te druk voor. Marjan Giebels is geboren in een dorpje in Limburg. Het was een
Marjan was met haar foto’s ook aangenomen voor de kunstacademie. In Den Haag ging ze in een commune wonen, dat slurpte energie. Haar vriend was stil als hij boos was en hij hield niet van reizen en natuur. Toen het uit was, kreeg ze de droom om buiten te
katholiek dorp en haar moeder was
wonen, zonder buren. Die is in
de enige die van ‘buiten’ kwam,
vervulling gegaan. Met land, oude
daarom werd ze soms geplaagd
bomen, schapen, kippen, katten en
met ‘kaaskop’. Haar vader stuurde
een hond.
haar naar Roermond voor een
Tot slot wil ze meegeven dat je
betere school. Haar leukste vriendin
nooit rijk moet worden ten koste
ging naar de huishoudschool, dus
van iemand anders en dat je
ging zij daar ook heen. Na een jaar
boeken moet lezen, om de wereld
ontdekte ze dat de huishoudschool
om je heen en andere tijden en
niks voor haar was.
culturen te begrijpen. Zo heeft
Ze ging naar haar tante in
Marjan zich, ondanks de
Antwerpen om haar te helpen. Haar
huishoudschool, ontwikkeld.
tante had net een tweeling gekregen. Ze ging in Breda werken als fotograaf, toen ze wegging, ging ze werken in Duitsland met haar vriendje. Toen had ze het plan om samen met een vriendin te gaan reizen voor een jaar. Toen ze naar
Door: Maas & Yara
Bart’s levensverhaal Bart is een 76-jarige man die in
Bart heeft 2 kinderen, een dochter
Friesland is geboren en
van 45 jaar die getrouwd is en hij
tegenwoordig in Assen woont. Hij
heeft een zoon van 43 jaar. Allebei
doet al 60 jaar aan volleybal. Dit
hebben ze 2 kinderen, dus Bart
doet hij omdat hij zolang mogelijk
heeft 4 kleinkinderen. De dochter
gezond wil blijven. Toen Bart 18 of 19
van Bart heeft de universiteit in
was, werd hij opgeroepen om bij de marine te werken. Tegenwoordig doet Bart in de zomer 4x per week aan sport. Bart streeft ernaar om gezond te blijven en op zijn 100ste te overlijden, net zoals zijn vader. Toen Bart werd geboren, woonden hij en zijn gezin in Friesland, daar
Groningen gedaan. De zoon van Bart heeft daarentegen een hboopleiding gedaan toen hij 35 was. Inmiddels is Bart 76 jaar en probeert hij zo gezond mogelijk te blijven. Daarvoor sport hij in de zomer 4x per week en gaat hij regelmatig
groeide Bart op. Hij heeft nooit
dagjes weg naar sport wedstrijden.
huisdieren gehad, omdat zijn vader
Dan draagt hij altijd zijn oranje petje
een eigen slagerij had, dus het was
om Nederland te supporten. Bart
toen nooit verstandig om
was altijd getrouwd, totdat een paar
huisdieren te hebben. Toen hij 16
jaar terug zijn vrouw helaas is
werd, ging hij werken in een
komen te overlijden. Nu doet Bart
belastingkantoor en kocht hij daar
niet meer aan vaste relaties, maar
een woning in Assen. Totdat hij op
doet hij aan maatjes.
zijn 18e of 19e levensjaar werd opgeroepen om bij de marine te
Als tip aan onze generatie had Bart
werken. Daar deed hij morse code
de volgende tips…:
met licht in plaats van met piepjes.
1 We moeten gezond blijven en
Daar leerde hij tevens ook vloeiend Engels spreken en leerde hij typen op een ouderwets toetsenbord. Een paar jaar daarna solliciteerde hij bij de politie. Hij is toen aangenomen en heeft 7 jaar als wijkagent in Assen gewerkt.
genieten van wat we hebben in het leven. 2 Geloof in- en grijp je kansen.
Door: Babette, Jade & Rhynne
Droom verloren Tea, als 70-jarige, had vroeger een
Later, toen ze toch moest werken,
droom om juf te worden. Helaas
heeft ze gekozen om bij de
kon ze dat niet doen. Ze woonde in
gemeente te werken. Het was
Peize en kon dus niet steeds
natuurlijk niet haar droom, maar ze
helemaal naar de stad toe reizen.
had het wel goed daar. ‘Mijn baan
‘Dat was vroeger een heel ding en
bij de toenmalige gemeente Peize
de vrees voor het onbekende was
heeft veel goedgemaakt en later
een groot obstakel.’
heb ik nog heel veel lessen in kalligrafie gegeven. Dus toch nog
Ze heeft wel veel andere hobby’s nu,
een beetje juf.’
zoals wandelen, fietsen en ze zingt in een koor. Ook schrijft ze
Ze kreeg een dochter en haar
gedichten in het Drents.
dochter is uiteindelijk juf geworden, want zij had wel de kans om het te
Tea had een kinderdroom. Dat is
studeren en om vaak naar de stad
om een juf te worden. ‘Ik heb het in
te gaan.
mijn jeugd beslist niet arm gehad. We kwamen als kinderen niks
Tea woont nu alleen in Peize bij de
tekort. Maar studeren in de stad dat
weilanden en ze heeft nog heel veel
was een heel ding. De jeugd was
hobby’s die ze vaak doet.
vroeger niet zo mondig als nu. En wij als provinciaaltjes al helemaal
Haar advies voor de jeugd van nu is:
niet. Ikzelf had natuurlijk geen geld
‘Jaag je dromen na en haal niet al je
om te studeren en ik denk dat er
kennis uit boeken.’
toen ook nog geen studiebeurzen waren.’
Door: Heleen, Meinke & Fleur
Doorzetten beloond Marlies Pasman is 74 jaar oud en is
zodat het bij anderen makkelijker zou
geboren in Amsterdam. Nu woont ze
zijn. Haar moeder steunde Marlies in
in Assen, maar ze is ook een tijdje
haar dromen, maar maakte zich toch
‘huisloos’ geweest. Ze hadden toen
een beetje zorgen. Op haar 19e was
hun huis verkocht in Limburg en
Marlies bijna klaar met haar studie in
zochten naar een huis in Assen en
de kraamzorg. Helaas kreeg ze, door
woonden tijdelijk in hun caravan. Marlies doet vrijwilligerswerk in een tweedehandskledingwinkel en is heel gelukkig. Ze praat graag en ze is niet te stoppen. Marlies wou altijd al kraamverzorgster worden. Dit was haar grote droom. Al vanaf haar 14e. Marlies heeft haar familie over Europa verspreid; haar dochter, met
de desinfecterende crème die ze moest opsmeren, acné op haar armen, waardoor de studie mislukte en ze geen diploma kon krijgen. Toen Marlies zelf kinderen kreeg (een zoon en een dochter), was haar moeder bezorgd dat het niet goed of heel moeilijk zou gaan. Gelukkig
schoonzoon, kleindochter en
verliepen de bevallingen van Marlies
kleinzoon, woont in Frankrijk. Ze heeft
goed. Op haar 40e wou ze nog een
heel Nederland wel gezien, omdat ze
keer proberen haar droom waar te
in vele huizen heeft gewoond.
maken. Dit keer lukte de opleiding
Marlies heeft dus altijd als droom
wel en haar man was ontzettend
gehad om kraamverzorgster te
trots. Marlies vond het werk als
worden. Nou ja, eigenlijk wou ze eerst
kraamverzorgster geweldig en vond
verloskundige worden, maar toen ze
het fijn om anderen blij te maken.
ouder werd en een studie moest
Helaas kreeg haar man kanker en is
kiezen durfde ze niet meer. Marlies
daaraan overleden. Nu woont Marlies
vond de verantwoordelijkheid die bij
in Assen, lekker dicht bij haar zoon,
verloskundigen komt kijken, te groot
kleinzoon en kleindochter. Marlies
en was bang dat ze fouten zou maken. Marlies haar droom komt voort uit haar moeder. Zij had 3 moeilijke bevallingen gehad waarbij ze op sterven lag (zowel moeder als kind). Daarom wou Marlies anderen helpen,
zegt zelf: ‘Als ik de droom niet had kunnen waarmaken, was ik denk ik iets met dieren gaan doen.’ Haar advies aan de jeugd is: ‘Doorzetten wordt beloond.’
Door: Lotte M. & Aranka
Krakerszender Voelt uw werk ook als een droom?
Jan heeft een sprong in het diepe
Voor Jan Rijnders namelijk wel. Hij
genomen. Jan zei namelijk: ‘De
werkte ruim 40 jaar geleden bij de
autotelefoon was een uitvinding waar
Radiocontroledienst van de PTT, met
nog niet veel bekend over was.’ Hij
veel passie aan de opsporing van
had de opleiding elektronica gedaan
clandestiene zenders. Niet iedereen
en daardoor kwam hij in de mobiele
weet meer dat de PTT de voorganger
telefoonwereld terecht. Achteraf
was van KPN. Bij de Radiocontrole-
gezien was dit een hele goeie keus,
dienst was Jan een vrije vogel die in
want als je het nu bekijkt, zijn smart-
heel Nederland werkte. Volgens Jan
phones onmisbaar in ons leven en het
bleef zijn baan leuk doordat hij altijd
was vooral erg interessant omdat hij
andere dingen deed. Hij heeft ook
de ontwikkeling tot en met de smart-
een keer meegemaakt dat hij door
phone meemaakte. Hij was bij veel
Amsterdam reed in een gepantserde
dingen betrokken, zoals het opsporen
wagen van de politie. Er moest met
van fraude door mobiele telefoons en
spoed een krakerszender uit de lucht
bij dit werk had Jan ook regelmatig
worden gehaald. Dit was zo
contact met de politie. PTT was
belangrijk, dat deze wagen andere
intussen van naam veranderd in KPN.
wagens die in de weg geparkeerd
Jan bleef altijd bij KPN werken,
stonden, zo aan de kant beukte. Ze
ondanks dat hij misschien bij een
stonden met politiespecialisten voor
ander bedrijf beter betaald kreeg. Hij
het gebouw. De deur werd
geeft dan ook als tip mee: ‘Als je het
opengebroken door middel van
naar je zin hebt in een bedrijf, lekker
motorzagen en ze stormden naar
blijven zitten, niet ergens anders gaan
binnen. Jan vertelde dat het net leek
werken voor een beetje meer geld en
alsof hij in een film was. Deze illegale
werk dat je niet ligt!’
krakerszender werd door Jan
Nadat hij met pensioen is gegaan,
opgespoord.
doet hij nog vrijwilligerswerk bij de
Toen in 1980 autotelefoons op de
Groninger Archieven. Daar speurt hij
markt kwamen, was Jan heel
in oude archieven. Dit werk is
benieuwd naar de techniek. Na zes
enigszins vergelijkbaar met het
jaar was hij intussen overgestapt naar
speurwerk wat hij deed met fraude
de afdeling Mobiele Communicatie.
onderzoeken bij KPN.
Deze interessante baan kreeg hij aangeboden.
Door: Demi & Lieke
‘Het gesprek ging op zich wel goed, wel hadden we misschien van tevoren de vragen iets beter kunnen doorlezen.’
‘Ik neem mee van deze ervaring dat je altijd moet doorvragen, want wie weet komt er wel een mooi gesprek uit.‘
‘Ik had niet verwacht dat mevrouw een boek had geschreven.’
Dromen van het water David van der Kellen, een 77-jarige
Hij woont al 32 jaar in Noordlaren en
man, die niet houdt van stilzitten.
is nu vrijwillig boswachter. Hij is dan
Hij woont in Noordlaren en was
wel met pensioen, maar hij is nog
vroeger stedenbouwkundige. Als
steeds heel energiek en vrolijk.
kind wou hij altijd kapitein worden.
Vroeger was hij heel verlegen, maar
Nu is hij o.a. coach bij Humanitas en
nu heeft hij daar geen last meer
boswachter bij Natuurmonumenten. In zijn vrije tijd houdt hij van stripverhalen verzamelen en tuinieren. David heeft geen kinderen, maar heeft daar geen spijt van, want de kinderen van vandaag hebben een immense klus aan vrede, duurzaamheid en klimaat. Hij deed
van, want hij vindt het leuk om af en toe een praatje te maken. Nu is ‘vrede in de hele wereld’ zijn droom. Hij wil de jeugd van nu meegeven om goed voor het klimaat te zorgen, want dat vindt hij ook heel belangrijk.
mee aan het interview omdat het hem ‘gewoon leuk leek’. David zijn grootste droom als kind, was om kapitein te worden van het bootje waarmee hij altijd naar zijn oma in Amsterdam-Noord ging. Dit is niet gebeurd, maar dat vindt hij niet erg. Hij heeft stedebouwkunde gestudeerd en is voor een stedebouwkundig bureau gaan werken en daarna bij de gemeente Hoogezand en Haren. David heeft tot zijn pensioen met plezier in Haren gewerkt.
Door: Luka, Anne Mara S. & Esmée
Geen dromen Theky Grol is 78 jaar. Ze woont
Daarna mocht ze haar vader een
dichtbij onze school in Haren. Ze
jaar lang niet zien. Vroeger had ze
houdt erg veel van sporten en is
geen tijd voor dromen.
nog erg fit. Ze heeft 2 kinderen en 3 kleinkinderen. Vroeger werkte ze in
Na school heeft ze een tijdje in
de administratie en ze is later ook
Zwitserland gewoond. Ze heeft
mantelzorger geweest. Theky is een
gewerkt in de kledingzaak van haar
lieve vrouw en leuk om mee te
oom, waar ze later ook in de
praten. Vroeger wist ze nog niet zo
administratie heeft gewerkt. Ze is
goed wat ze later voor werk zou
later ook mantelzorger geweest van
willen doen, ze liet het haar allemaal
haar zus. Ze werkte veel, 40 uur in
maar overkomen.
de week, maar gelukkig vond ze
De ouders van Theky gingen
werken leuk. Ze heeft ook gewerkt
scheiden toen ze 14 jaar oud was.
als oppas.
Door: Emily & Daan
Dromen, kansen zien en vooroordelen tackelen Vorig jaar maakten we al kennis
Reuze spannend vonden de
met dit project van MDT Cultuur &
leerlingen het om een onbekende
Kunst. Naast het docententeam
te interviewen: ‘Hoe zou die persoon
waren ook de leerlingen van KCM
zijn? Wat moet ik vragen? En zijn ze
(Kunst, Cultuur & Media) erg
heel oud?’ en andersom ving ik op
enthousiast. Dus dat we dit jaar
dat de vertellers het net zo
weer mee mochten doen, was geweldig nieuws. Binnen de talentrichting KCM van het Harens Lyceum, zitten leerlingen afkomstig uit verschillende klassen. In wisselende samenstellingen wordt er binnen een thema samengewerkt aan een
spannend vonden: ‘Zou ik straks een ongeïnteresseerde puber tegenover mij krijgen?’ De professionals van MDT Cultuur & Kunst brachten de generatiekloof a.d.h.v. een aansprekend voorbeeld rond nut en noodzaak over de
eigen project. Zij worden begeleid
introductie van de mobiele telefoon
door docenten uit verschillende
tijdens de eerste les heel mooi in
kunstdisciplines (beeldend, muziek
beeld. Vervolgens werden de
en theater). Anders dan bij de
leerlingen voorbereid op het
afzonderlijke kunstvakken worden
interview met een oudere. Wat
de leerlingen bij KCM uitgedaagd
vraag je? Hoe formuleer je deze
om multidisciplinair te werken.
vragen? Hoe spreek je iemand aan
Hierbij maken we tevens gebruik
die je (nog) niet kent? Hoe zou het
van externe professionals. MDT
zijn als je i.p.v. ‘hoe oud bent u?’
Cultuur & Kunst past heel goed in
bijvoorbeeld zou vragen ‘hoe jong
dit straatje.
bent u?’
Vorig jaar diende het thema ‘verandering’ als uitgangspunt voor de gesprekken. Dit jaar hebben we gekozen voor het thema ‘dromen’.
Was het de charme van deze vragen of het feit dat we gewoon hele leuke leerlingen hebben, dat we tijdens de les waarin de
vertellers naar de Biotoop kwamen
We kijken uit naar de verhalen en
voor de interviews, ze samen zagen
de foto’s die onze leerlingen hiervan
lachen?
maken en die u in dit magazine kunt bewonderen. En vervolgens
‘Wat was dit leuk!’ hoorden we na
welke verhalen worden uitgekozen
afloop van onze leerlingen en van
en wat we hieruit terug gaan zien
de vertellers: ‘Wat een leuke leerlingen!’ Ook werd een enkele zorg uitgesproken: ‘We hebben ons niet aan onze vragen gehouden. Is dat erg?’ Nee dus, niet bij KCM. Dit zegt juist iets over hoe dit gesprek is verlopen. Ik vermoed dat er goed werd geluisterd en doorgevraagd in
tijdens de filmpremière. Laten we hopen dat we dit project nog heel vaak mogen herhalen en stiekem hoop ik later ooit zelf nog eens als senior te mogen deelnemen…
een ontspannen sfeer. Een week later vertelde een leerling met trots dat ze het advies had gekregen om vooral eigenwijs te blijven.
Door: Jannemiek de Bruin, Cesco Homminga & Gea Koopman
Als, dan, ooit, misschien, wie weet! is een publicatie van MDT Cultuur & Kunst. Deze uitgave presenteert de gesprekken die leerlingen van het Harens Lyceum hebben gevoerd met vertellers, als onderdeel van hun Maatschappelijke Diensttijd (MDT) programma.
Ontwerp, redactie en lay-out: HUMINT Solutions. Met dank aan: Alle vertellers voor het delen van hun verhalen en docenten Jannemiek, Cesco & Gea voor de leuke samenwerking. Meer weten? Ga naar www.mdtcultuurenkunst.nl Copyright © 2024 HUMINT Solutions